In gesprek met Henk van Dijk, Provincie Noord-Brabant
Henk van Dijk is Beleidsadviseur Data, Economie en Life, Science & Health en heeft 13 jaar ervaring met 1-op-1-coaching van mkb-bedrijven bij innovatie. Hij is eveneens betrokken bij het project Datacoaching van Provincie Noord-Brabant. Ook hier wordt deze aanpak ingezet.
“Het doel van het project Datacoaching is om mkb-bedrijven te helpen bij de digitaliseringstransitie”, begint Henk. “Als onderdeel van het project hebben we datacoaches ingezet, 1-op-1-adviseurs die samen met de ondernemer aan tafel gaan om de mogelijkheden te bekijken. Uit ervaring weet ik dat dit ontzettend goed werkt. Ik heb namelijk 13 jaar bij een ondersteunende organisatie voor innovatie bij mkb’ers gewerkt, met 1-op-1-coaching als kern en dat was bijzonder effectief.”
Ondernemers vinden, interesseren en activeren
Het succes van deze aanpak heeft volgens Henk alles met vertrouwen te maken. “Het probleem dat je bij veel projecten en andere werkwijzen hoort, is ‘we krijgen ondernemers niet gevonden, niet geïnteresseerd en niet in beweging’. En dat is logisch. Een ondernemer is met zijn eigen business bezig en ineens ‘moet hij wat’ met een nieuwe ontwikkeling. De overheid roept wat, adviseurs en leveranciers roepen wat en zelf hebben ze niet genoeg kennis van zaken. Wie moet de ondernemer dan vertrouwen? Het antwoord is: een onafhankelijke, gekende partij. Iemand die het bedrijf kent en waarmee ze kunnen sparren: wat speelt er nou? Wat moet ik doen? Wat vind jij?”
Vertrouwen door continuïteit
Voor zo’n vertrouwensrelatie is continuïteit nodig, weet Henk. “Veel projecten duren een jaar of drie en stoppen dan. Adviseurs zijn bij de opstart en opbouw aangehaakt en gaan daarna weer weg. Bij het volgende project moet het vertrouwen weer volledig opnieuw opgebouwd worden. Bij ons project Datacoaching is alles dan ook gericht op de langere termijn. Dus met coaches die na dit project het aanspreekpunt voor de ondernemer blijven bij volgende transities.”
Band met organisatie heel krachtig
Natuurlijk kan er ook verloop zijn in de coaches zelf. “Continuïteit op individueel medewerkersniveau is niet altijd houdbaar. Maar de organisatie zelf heeft wel die vertrouwensband gewonnen, dus een nieuwe coach zal al gauw geaccepteerd worden. Zo’n structurele band is vanuit macro-economisch perspectief een heel krachtig instrument, weet ik uit ervaring en dat zie ik nu ook weer bij dit project.”
Ieder bedrijf is anders
Henk ziet dat ondernemers worden getriggerd, dat er vertrouwen ontstaat en er stappen worden gezet. “De datacoaches zijn nu volop actief en in gesprek met de ondernemers. Direct merkte je hoe belangrijk 1-op-1-coaching is. Ieder bedrijf is namelijk anders. Bij het ene bedrijf begin je bij A, bij het andere bij Z. En ook de oplossingen zijn bedrijfsspecifiek. Dankzij de 1-op-1-gesprekken kunnen de datacoaches hier optimaal op inspelen.
Experts voordragen
Op de momenten dat er verbetermogelijkheden gezien worden, bijvoorbeeld het bouwen van een dashboard of het koppelen van machines aan software, dragen de datacoaches experts voor en kijken ze of er een kleine financiële bijdrage voor hun aanpassingen mogelijk is. De ondernemers nemen dan zelf het initiatief om het contact met de experts te leggen.”
Een tweede waardevolle bijkomstigheid is het leereffect voor de coaches zelf, merkt Henk. “De datacoach blijft betrokken bij het proces, ook als de expert in stelling is gebracht. Dat versterkt de vertrouwensband met de ondernemer én je merkt dat de datacoaches er ook zelf veel van leren. Die kennis nemen ze weer mee naar de volgende ondernemer.”
Grotere impact door proactieve leads
Er is inmiddels nog een derde effect zichtbaar geworden tijdens het Datacoaching-project. “De datacoaches bouwen eveneens een band op met de experts die de concrete transitiestappen realiseren. Zij beginnen steeds vaker proactief contact op te nemen met de datacoaches, om bedrijven bij hen voor te stellen waar ze eventueel ook van toegevoegde waarde kunnen zijn. Dat vergroot de impact van het project.”
Lange termijn
Het doel is nu om dit succes vast te houden. “Voor de langere termijn”, benadrukt Henk. “Het vierde voordeel is namelijk dat de kennis van de bedrijven ook voor de ondersteunende instantie van grote waarde is. Bij een volgende transitie weten de coaches vaak direct een lijstje met namen op te noemen waar ze iets voor kunnen betekenen.”
Opleiding coaches
De coaches zelf moeten bij wisselende onderwerpen steeds een inhoudelijke basiscursus krijgen over het onderwerp in kwestie, geeft Henk aan, zodat ze voldoende onderlegd zijn om eerstelijns advies te geven. Daarnaast is ook specialisatie waardevol. Ik pleit voor coaches met een T-profiel. Dus alle coaches zijn breed opgeleid in eerstelijns kennis en ieder van hen heeft een eigen specialisme. Zo kunnen ze elkaar binnen de organisatie inzetten waar nodig.”
De training moet echter niet alleen gericht zijn op inhoudelijke kennis, vindt Henk. “Vaardigheidstraining is misschien nog wel belangrijker: hoe kan ik ondernemers aanspreken en tot actie brengen? Zet ik bij deze ondernemer verkoopargumenten in, schets ik scenario’s, schep ik perspectieven of roep ik angst voor achterblijven op de concurrentie op? Bij iedere ondernemer werkt iets anders.”
Transitiecoaching wordt steeds krachtiger
Dat het werkt, is inmiddels wel bewezen. “De datacoaches beginnen al echt een begrip te worden in en buiten Noord-Brabant. Je hoort de term Transitiecoach nu ook al in andere delen van het land. ROM’s en organisaties als KicMPi zijn ideaal geschikt om deze coaches onder hun vleugels te nemen. Het voordeel van KicMPi is dat ze aanvullend ook de behoeften en kennis vanuit asset owners kunnen samenbrengen met de innovaties bij mkb-bedrijven in maintenance. Ik hoop hoe dan ook dat 1-op-1-coaching langdurige structurele financiering gaat krijgen, wellicht vanuit EZK, zodat de continuïteit is geborgd en de werking ervan steeds krachtiger wordt.”