KicMPi heeft een aanpak ontwikkeld om bedrijven te ondersteunen in hun (energie)transitie. Deze aanpak is tot stand gekomen op basis van input van ondernemers en feedback van stakeholders zoals Provincie Zeeland, Impuls Zeeland, het Zeeuws Energieakkoord, North Sea Ports en Smart Delta Resources. Ook succesvolle ervaringen met Data Coaches in West-Brabant en opgedane kennis en ervaring in het Expertplatform van het Zeeuws Energieakkoord hebben aan de ontwikkeling van de aanpak bijgedragen.

Het volgende model omschrijft hoe het Zeeuwse bedrijfsleven in brede zin door een samenwerking van relevante organisaties ondersteund kan worden. Het laat het eindbeeld zien, maar nog niet hoe KicMPi hier naar toe wil groeien. Het groeimodel wordt in hoofdstuk 6 ‘Implementatie’ omschreven. 

Organisatie

• Centrale regie door coördinerend team
• Selectie en/of kwaliteitsbewaking van coaches
• Afstemming: welke bedrijven worden bezocht, welke coaches ingeschakeld
• Opleiding van coaches, zowel skills als kennis – samenwerking onderwijs

1. Potentie in beeld: OPHALEN CASES

• Transitiecoaches zijn onafhankelijke en neutrale gesprekspartners;
• Bepalen meest kansrijke projecten met ondernemer;
• Gestandaardiseerde aanpak, gedigitaliseerd proces.

2. Overleg transitiecoaches: DE TRANSITIETAFEL

• Samenstelling van gezelschap afhankelijk van aard van de cases;
• Cases worden door verschillende transitiecoaches beoordeeld;
• Prioritering van cases op basis van impact;
• Gezamenlijk bepalen ze oplossing of oplossingsrichtingen;
• Gezamenlijk bepalen ze mogelijke leveranciers;
• Delen ervaringen uitgevoerde projecten (uitdaging – oplossing – leverancier)

3. Hand-over ondernemer: BEPALEN VAN UITVOERING

Is het een eenvoudig project:

• Oplossing is duidelijk
• Inkopen bestaande technologie / systeem.
• Leverancier reeds bekend of eenvoudig te vinden
• Business case op bierviltje

Of een complex project:

• Oplossingsrichting duidelijk maar engineering en systeem integratie nodig
• Matching (meerdere) leverancier(s) nodig
• Business Canvas methode voor business case

Of is er geen directe oplossing:

• Innovatie, bv. Dockwize challenge aanpak
• Onderzoek, bv. Onderzoeksproject met HZ University of Applied Sciences
• Opschaling naar Kennis & Innovatienetwerken

4. Uitvoering

• Uitvoering door ondernemer, transitiecoach volgt op
• Engineering, tendering, installatie, integratie, commissioning, opstart
• Gebruik en evaluatie / effectmeting

Succesverhalen

• One-pagers (uitdaging – oplossing – leverancier – resultaat)

Stap 1: de potentie in beeld, het ophalen van cases

De eerste stap van de transitiecoach is het bedrijfsbezoek. Tijdens het bezoek zal de coach zich samen met de ondernemer verdiepen in productie- en bedrijfsprocessen. Daarbij wordt bestaande informatie over het bedrijf besproken, zoals bijvoorbeeld het EED-dossier of een uitgevoerde maturiteitsscan.

In overleg met de ondernemer worden op basis van de beschikbare informatie en de ervaring van de transitiecoach één of meerdere cases gedefinieerd. Een case omschrijft een specifieke situatie in het bedrijf die verbeterd kan worden en die door een (investerings-)project kan worden aangepakt. Het hangt van de situatie af of de cases laaghangend fruit betreffen of iets van grotere complexiteit en/of omvang, of een combinatie van beide. Zo wordt de potentie in beeld gebracht.

Tijdens het bezoek volgt de Transitiecoach een vooraf vastgelegde aanpak en maakt gebruikt van digitale middelen om verslag te leggen van zijn bevindingen, denk aan digitale formulieren of een app. De opgehaalde bedrijfsinformatie én kansrijke cases worden centraal opgeslagen en zijn beschikbaar voor andere transitiecoaches. Zo bouwen ze samen een waardevolle databank op die bijdraagt aan een succesvol verloop van volgende cases.  

Stap 2: overleg Transitiecoaches, de Transitietafel

Op regelmatige basis, bijvoorbeeld tweewekelijks, bespreekt een aantal Transitiecoaches de opgehaalde cases met elkaar. Idealiter hebben deze coaches complementaire kennis en ervaring en wordt een case zo vanuit verschillende invalshoeken belicht. Tijdens dit overleg bespreken ze de volgende punten:

• Of iedere case duidelijk is en/of welke informatie ontbreekt
• Wat denkbare oplossingen of oplossingsrichtingen zijn
• Per case een inschatting (op hoofdlijnen) van de impact op het bedrijf, welke investeringen nodig zijn en wat de risico's zijn. Op basis hiervan wordt bepaald welke cases prioriteit verdienen;
• Welke leveranciers kunnen voorzien in de benodigde equipment, systemen, kennis, etc. Hierin kan het Expertplatform van het Zeeuws Energieakkoord ook worden ingezet.

Zo wordt per bedrijf een advies geformuleerd. Hierbij is het belangrijk dat de Transitiecoaches zich neutraal opstellen zonder enig commercieel belang en hun voorkeur voor leverancier uitbrengen vanuit technisch inhoudelijk perspectief. Het advies wordt toegevoegd aan het dossier van het bedrijf en in de volgende stap met de ondernemer besproken.

Aan de transitietafel worden ook door ondernemers uitgevoerde projecten besproken. Hoe succesvol zijn ze en wat kunnen we ervan leren? Dit vormt de basis voor het opstellen van one pagers, korte omschrijvingen van de uitgevoerde projecten, de opbrengst voor het bedrijf en de leerpunten. 

De sterkte van de Transitietafel is de neutrale en onafhankelijk insteek, het feit dat cases geëvalueerd worden door meerdere coaches en zo ook cross sectorale kruisbestuiving plaatsvindt.

Stap 3: hand-over aan ondernemer, het bepalen van de uitvoering.

In het volgende overleg met de ondernemer licht de Transitiecoach het advies toe dat aan de Transitietafel is geformuleerd. Dus welke cases voorrang verdienen, welke oplossingsrichtingen kansrijk zijn en welke leveranciers de ondernemer kunnen helpen. Op hoofdlijnen vallen de cases in een van deze drie categorieën:

• Eenvoudig project: de oplossing is bekend en betreft het specificeren en dimensioneren van bestaande technologie, systemen, producten en onderdelen. Ook mogelijke leveranciers zijn bekend en wellicht met desktop research uit te breiden. De kosten-batenanalyse is overzichtelijk. Het is aan de ondernemer om een keuze te maken in de leveranciers en aan te geven of verdere begeleiding door de Transitiecoach gewenst is. 
• Complex project: de oplossingsrichting is bekend en een programma van eisen wordt opgesteld. Om tot exacte specificaties en dimensionering te komen, is verdere verdieping nodig (calculatie, engineering, …). De complexiteit kan ook gelegen zijn in de integratie van een oplossing in bestaande systemen. In een complex project kan er sprake zijn van nog onbekende en/of meerdere leveranciers. Het is aan de ondernemer om een keuze te maken in de leveranciers en aan te geven of verdere begeleiding door de Transitiecoach gewenst is.
• Onderzoeksproject: Het kan voorkomen dat voor een bepaalde case noch de oplossing noch een oplossingsrichting bekend is. Dit kan betekenen dat er meer onderzoek nodig is. Hierin kan een kennisinstelling zoals de HZ University of Applied Sciences een rol spelen. Het kan ook betekenen dat innovatie nodig is om tot een oplossing te komen. In dit geval kan voor de Challenge-aanpak van Dockwize worden gekozen of kan de case ondergebracht worden bij een innovatieprogramma van bijvoorbeeld een van de K&I netwerken. In alle gevallen geldt dat de ondernemer de keuze maakt om verdere stappen te zetten en dat dit buiten de scope van Transitiecoaching valt.